justum

justum
justus, a, um, adj. [2. jus], just, upright, righteous.
I.
Lit.:

justus et bonus vir,

Cic. Off. 2, 12, 42:

digna esse justo homine, eoque quem virum bonum dicimus,

id. ib. 1, 10, 31:

in amicitia parum justus,

id. Lael. 20, 75:

vir,

Vulg. Gen. 6, 9:

Dominus,

id. Exod. 9, 27:

in socios,

Cic. Planc. 26, 63:

qui omnium justissimus fuisse traditur,

id. Sest. 67, 141.—Of things, in accordance with law or right, equitable, just:

bella,

Cic. Deiot. 5, 13:

causa,

id. Phil. 2, 22, 53:

supplicia,

id. Cat. 1, 8, 20:

querela,

Ov. P. 4, 3, 22:

bella,

id. M. 8, 58:

triumphus,

Hor. C. 1, 12, 54; Suet. Calig. 48; Liv. 33, 22:

justissimos triumphos videre,

Cic. Pis. 19, 44.—
II.
Transf.
A.
Lawful, rightful, true:

uxor,

Cic. Tusc. 1, 35, 85:

hymenaei,

Verg. G. 3, 60:

matrimonium,

Gai. Inst. 4, 16:

nuptiae,

id. ib. 1, 90 sq.:

liberi,

legitimate, id. ib. 3, 72:

filius,

id. ib. 1, 77:

justā matrefamilias ortus, opp. pellice,

Liv. 39, 53:

justissima causa faciendi aliquid,

Caes. B. G. 4, 16:

imperium,

id. ib. 1, 45.—
2.
Esp.:

dies justi,

a delay of thirty days allowed by law in paying debts, Gell. 20, 1, 43.—
B.
Due; esp. in the plur. neutr. subst.: ju-sta, rights, privileges:

servis justa praebere,

Cic. Off. 1, 13, 41; Col. 4, 3, 5:

justa reddere,

Col. 1, 8, 11; 11, 1, 26.—
2.
In partic.: justa, ōrum, n., due ceremonies or formalities:

omnia justa perficere,

Liv. 9, 8; so,

justis omnibus hospitalibus fungi,

id. 9, 6.—Esp. of funeral rites, obsequies (cf. exsequiae):

justa facere uxori,

Plaut. Cist. 1, 3, 28:

more regio justa magnifice facere,

Sall. J. 11, 2:

justis funebribus confectis,

Caes. B. G. 6, 18:

paterno funeri justa solvere,

Cic. Rosc. Am. 8:

peragere,

Plin. 2, 109, 112, § 248:

praestare,

Curt. 10, 8:

persolvere,

id. 6, 6:

ferre avis positis,

Ov. F. 5, 480:

dare manibus alicujus,

Flor. 4, 2.—
C.
Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right:

vidulus,

i. e. full, with all its contents, Plaut. Rud. 5, 3, 23:

timor,

Hirt. B. G. 8, 48:

proelium,

Liv. 39, 2:

victoria,

Cic. Fam. 2, 10, 3:

iter conficere,

a regular day's march, Caes. B. C. 1, 23:

exercitus,

complete, in full number, Liv. 9, 43:

muri altitudo,

Caes. B. G. 7, 23:

volumina,

Vell. 2, 119:

aetas,

Dig. 12, 4, 8:

eloquentia,

Cic. Brut. 90: loca, i. q. aequa, even, level (opp. iniquus, uneven ), Tac. A. 2, 5.—
D.
Moderate, mild, gentle, easy:

ut justioribus utamur iis, qui, etc.,

Cic. Fin. 1, 1, 2:

justa et clemens servitus,

Ter. And. 1, 1, 9.—Hence,
1.
Subst.: justum, i, n., that which is right or just, justice:

justum ac jus colere,

Cic. Leg. 2, 5:

plus justo,

more than is right, too much, Hor. C. 3, 7, 24; so,

ulterius justo,

Ov. M. 6, 470:

gravius justo dolere,

id. ib. 3, 333:

justo longius,

too long, Quint. 9, 4, 125:

praeter justum,

Lucr. 4, 1241.— Plur.:

ergo est lex justorum injustorumque distinctio,

Cic. Leg. 2, 5, 13.—
2.
Adv.: justē, rightly, justly, equitably, duly:

juste et legitime imperare,

Cic. Off. 1, 4:

aestimare aliquid,

Curt. 10, 5:

timere,

Ov. H. 17, 168.— Comp.:

justius,

Phaedr. 4, 25, 8:

reprehendi,

Hor. S. 2, 4, 86.— Sup.:

justissime,

Quint. 10, 1, 82.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”